اصول اخلاقی نشریه و مصادیق سوء رفتار در نشر

سیاست‌های اخلاقی نشریه معماری و هنر پارس براساس اصول کمیته بین‌المللی اخلاق نشر (COPE) و رعایت منشور اخلاقی نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، و هم‌چنین سیاست های مورد نظر دانشگاه در این خصوص هستند. ضروری است مؤلفان، داوران، هیأت تحریریه، و سردبیر هنگام همکاری با این نشریه این اصول اخلاقی را رعایت نمایند.

وظایف و مسئولیت‌های نشریه

  • پایبندی به منشور اخلاقی: متولیان نشریه از جمله مدیر مسئول،‌ سردبیر، اعضای دبیران علمی (هیأت تحریریه)، مدیرداخلی، ویراستار و تمامی اعضا باید ضمن توافق نسبت به قوانین و منشور اخلاقی نشریه، پایبندی عملی خود را نسبت به آن نشان دهند.
  •  حفظ مالکیت معنوی: قوانین حق تکثیر و اقتباس از سایر آثار ادبی و علمی باید توسط نشریه رعایت شده و حق افراد به هنگام انتشار محفوظ باشد.
  • تصمیم‌گیری منصفانه: تصمیم‌گیری درباره چاپ مقالات در هر مرحله‌ای بدون توجه به نژاد، جنسیت، گرایش، باورهای مذهبی، قومی، شهروندی، و باقی ویژگی‌های شخصی نویسندگان انجام شود.
  • محرمانه بودن اطلاعات: اطلاعات شخصی نویسندگان مقالات برای تمامی افرادی که به آن دسترسی دارند، مانند مدیر مسئول، سردبیر، اعضای هیات تحریریه، مدیر داخلی و اجرایی نشریه و سایر عوامل فعال از جمله داوران، مشاوران، ویراستاران باید کاملاً محرمانه بوده و در هر زمانی از آن محافظت شود.
  • ارزیابی مخفی: نشریه یک فرآیند ارزیابی مخفی دوطرفه را دنبال می‌کند که به موجب آن، نویسندگان، داوران را نمی‌شناسند و به عکس. نویسندگان باید به محرمانه بودن فرآیند ارزیابی احترام گذاشته و هویت خود را برای داوران آشکار نسازند و به عکس.
  • این نشریه متعهد است که تصمیمات اتخاذ شده در رابطه با مقاله های ارسال شده فقط براساس قضاوت‌های‌ تخصصی و حرفه‌ای بوده و از علایق شخصی به دور است.
  • این نشریه متعهد به حفظ صیانت از سوابق دانشگاهی و تحقیقاتی است.
  • این نشریه رعایت اصول اخلاقی توسط سردبیر و دبیران علمی، هیات تحریریه، و داوران را مورد کنترل قرار می‌دهد.
  • این نشریه همواره در حال تحلیل مقالات از لحاظ سرقت ادبی و تقلب و سوء رفتارهای احتمالی است.
  • این نشریه در صورت اثبات هر سوء رفتار با آن برخورد خواهد کرد.

وظایف و مسئولیت‌های سردبیر و  دبیران علمی (هیأت تحریریه)

  • دبیران علمی این نشریه باید مقاله‌های ارسال شده را تا هنگام انتشار، محرمانه نگه دارند.
  • سردبیر، دبیران علمی و داوران تصمیمات مورد نظر در رابطه با انتشار یا عدم انتشار یک مقاله را اتخاذ می‌کنند.
  • دبیران علمی این نشریه باید اصل بی‌نامی داوران را حفظ کنند.
  • دبیران علمی این نشریه باید از تعارض منافع جلوگیری کنند.
  • دبیران علمی این نشریه ملزم به رعایت صیانت علمی و تلاش برای رفع نیازهای علمی خوانندگان خود هستند.
  • دبیران علمی این نشریه سرقت ادبی و تقلب و کلاهبرداری های احتمالی را شناسایی کنند و در موارد نیاز اصلاحات، توضیحات، و واپس‌گیری‌ها و عذرخواهی‌ها را ارائه دهند.
  • دبیران علمی این نشریه باید ذهن خود را فقط بر روی محتوای عقلانی متمرکز و محدود کنند.
  • دبیران علمی این نشریه نباید اطلاعات مقاله‌ها را برای افرادی غیر از نویسندگان، نویسندۀ مسئول و داوران فاش کنند.
  • مقاله های منتشر نشده توسط دبیران علمی و یا اعضای دیگر برای مقاصد شخصی مورد استفاده قرار نخواهد گرفت.

وظایف و مسئولیت‌های داوران

  • داوران این نشریه می‌بایست با دبیران علمی برای تصمیم‌گیری در رابطه با انتشار مقاله‌های ارسال شده همکاری کنند.
  • داوران دعوت شده به این نشریه باید در محرمانه نگه داشتن مقاله‌های ارسال شده تلاش کنند.
  • داوران باید نظرات خود را به دبیران علمی برای تصمیم‌گیری در رابطه با انتشار یا عدم انتشار مقاله، در زمان لازم ارائه دهند.
  • داوران همتا ملزم به رعایت محرمانه نگه داشتن مقاله‌های ارسال شده و عدم استفاده از اطلاعات آنان برای مقاصد شخصی هستند.
  • نظرات داوران در رابطه با مقاله‌های ارسال شده باید فنی و تخصصی باشد.
  • داوران نباید مقاله‌هایی را که در آن‌ها تعارض علایق با یکی از مؤلفان، شرکت‌ها، یا مؤسسات وجود دارد، داوری کنند.
  • داوران باید تعارضات علایق را افشا کنند.

وظایف و مسئولیت‌های مؤلفان

  • مقاله‌ها نباید در جای دیگری  چاپ شده باشند یا توسط نشریه دیگری تحت بررسی باشند.
  • نویسندۀ مسئول باید از رضایت دیگر مؤلفان شریک مطمئن شود.
  • یکی دیگر از مسئولیت‌های مؤلفان، حصول اطمینان و کسب اجازۀ موسسه‌ایست که مقاله ارسال شده مربوط به آن است.
  • یکی از شرایط ارسال مقاله این است که مؤلفان اجازۀ ویرایش آن‌را برای خوانایی بیشتر بدهند.
  • فرم تعهد اخلاقی می‌بایست که توسط مولفان امضا شود.
  • در نشریه‌های دسترسی آزاد، مؤلفان حق مالکیت مقاله خود را دارند اما در کنار آن به عموم افراد اجازۀ دانلود، چاپ، و توزیع مقالۀ خود را نیز می‌دهند.
  • همۀ مؤلفان یک مقاله می‌بایست بر سر این‌که نویسنده مسئول فرآیندهای بازنگری بعدی را پس از ارسال مقاله بر عهده گیرد، توافق کنند.
  • هنگامی‌که مؤلف یا مؤلفان مقاله خطای مهمی را در کارشان دیدند، می‌بایست سریعا دبیر علمی نشریه را برای تصحیح آن مطلع کنند.
  • از آن‌جا که سرقت ادبی یکی از خطاهای جدی و غیراخلاقی محسوب می‌شود، همۀ مؤلفان می‌بایست بدانند که مقاله‌های ارسال شده به این نشریه ممکن است توسط نرم‌افزارهای سرقت ادبی مورد تحلیل قرار گیرد.
  • همۀ مؤلفان می‌بایست فرآیند ارسال یک مقاله را در این نشریه مطالعه کنند.
  • برای مقالاتی که برای چاپ در دو فصل‌نامه معماری و هنر پارس پذیرفته می‌شوند، می‌بایست از طریق سامانه همانندجوی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران(ایرانداک)، گواهی همانندجویی  با میزان مورد پذیرش نشریه به دفتر نشریه ارائه شود.
  • نویسنده مسئول باید با ارسال تعهدنامة کتبی همراه مقاله مبنی بر این‌که، مقاله وی تا اعلام نتیجه (حداکثر شش ماه از زمان تحویل به مجله)، به نشریه دیگری فرستاده نخواهد شد. هم‌چنین مقالة ارسالی در هیچ همایشی(داخلی، ملی یا بین‌المللی) ارائه یا در هیچ نشریه‌ای چاپ نشده باشد. بدیهی است مسئولیت حقوقی ارائه یا انتشار مقاله یا نقد در نشریات دیگر، برعهدة نویسنده یا نویسندگان آن است.
  •  در مقالات مشترک با استاد و یا مستخرج از پایان‌نامه، که با نظارت استاد راهنما نوشته شده‌اند، لازم است ضمن جلب نظر ایشان، نام استاد راهنما در مقاله قید گردد.
  • مقاله باید حاصل دستاورد مؤلف یا مولفان و دارای اصالت و نوآوری و ماهیت تحلیلی باشد. در صورت استفاده از تحقیقات سایر افراد، با ذکر منبع در مقاله آورده شود و از بهره‌گیری از آثار دیگران بدون ارجاع خودداری نمایند.
  •  در نگارش مقاله باید روش پژوهش علمی رعایت شود و از منابع معتبر و اصیل استفاده شود. با ارجاع‌دهی کامل، ضمن رعایت امانت در نقل مطالب، و حقوق اشخاص، از طرح موضوعات حساس و غیراخلاقی، سلیقه‌ای و شخصی، نژادی و مذهبی و اطلاعات جعلی و یا ترجمه آثار دیگران بدون ذکر عنوان در مقاله خودداری کنند.
  • هنگام ارسال مقاله، قید نام و نام خانوادگی نویسنده به همراه مشخصات (مرتبه علمی، شماره تماس نویسنده، دانشگاه محل خدمت و نشانی پست الکترونیکی) الزامی است.
  • ارجاع‌دهی مناسب: ارجاع‌دهی شامل ذکر کلیه کتاب‌ها، نشریات و پایگاه‌های اینترنتی و سایر تحقیقات اشخاص در کتاب‌نامه است. باید مشخصات کامل منابع ارجاعی مطابق شیوه‌نامه مصوب نشریه باشد.
  •  ذکر فرد مسئول و همکاران در مقاله: نویسنده مسئول مقاله کسی است که در تهیه، آماده‌سازی، و نگارش مقاله سهم عمده بر عهده دارد. سایر نویسندگان نیز به عنوان همکار در مقاله ذکر می‌شوند. کلیه نویسندگان باید مقاله را مطالعه و نسبت به ارائه آن به توافق رسیده باشند.
  •  ذکر پشتیبان‌های مالی: نویسنده مسئول باید در صورت وجود پشتیبان مالی برای نگارش مقاله، آن‌ها را در مقاله معرفی نماید.
  • داده‌سازی و تحریف: داده سازی هنگامی است که محقق در عمل مطالعه‌ای را انجام نداده اما داده و نتیجه‌گیری ارائه می دهد. تحریف نیز هنگامی رخ می‌‎دهد که تحقیقی را انجام داده اما داده‌ها و نتایج آن را تغییر می‌دهد.

مصادیق نقض اصول اخلاقی انتشار توسط نویسندگان

  • سرقت علمی: ثبت مقاله در سامانه نشریات مؤسسه توسط نویسنده مسئول صورت می‌گیرد. همه نویسندگان مقاله در مورد اصالت اثر مسئول هستند.
  • سرقت ادبی: سرقت ادبی به معنای استفادۀ عمدی از مقالات یا ایده‌های شخص دیگر به نام خود است. حتی استفاده از یک جمله شخص دیگر یا جملات قبلی خود بدون ذکر منبع، سرقت محسوب می‌شود. تمامی مقاله‌های ارسال شده به این نشریه توسط نرم‌افزارهای سرقت ادبی مورد بازبینی قرار می‌گیرند.
  • ارائه هم‌زمان یک مقاله به چند نشریه و یا مقالات منتشر شده و یا پذیرش شده به سایر نشریات خلاف منشور اخلاقی و قوانین است.
  • ارسال دو نسخه‌ای (المثنی): هنگامی رخ می‌دهد که دو یا چند مقاله دارای فرضیات، داده‌ها، و نتایج یکسان هستند.
  • ارسال تکراری (اضافی): به معنی تقسیم یک مطالعه به مقالات متعدد و ارسال آن‌ها می‌باشد.
  • سهیم کردن نادرست مؤلف دیگر: همۀ مؤلفانِ لیست شده در مقاله می‌بایست در انجام آن سهیم باشند.
  • دستکاری منابع: هنگامی است که در قسمت پایانی یک مقاله منابع متعددی ذکر می‌شود، در حالی‌که در محتوای متن نامی از آن‌ها برده نشده است.